Άττις

Θεός των Φρυγών και των Λυδών, o οποίος συνδέεται στενά με τον μύθο και τη λατρεία της Κυβέλης. Γράφεται και Άττης. Η μητέρα του τον γέννησε, αφού έφαγε τον καρπό μιας αμυγδαλιάς, που είχε φυτρώσει από τα γεννητικά όργανα που απέκοψαν οι θεοί από την ερμαφρόδιτη Άγδιστη. Όταν ο Ά. μεγάλωσε και έγινε ένας ωραιότατος βοσκός, τον ερωτεύτηκε η Κυβέλη, αλλά εκείνος πρόδωσε τον έρωτα της θεάς και παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά του Πεσσινούντα. Οργισμένη η Κυβέλη σκόρπισε την τρέλα στον Ά. και στους καλεσμένους του, που αυτοευνουχίστηκαν. Ο Ά. πέθανε από τις πληγές του, αλλά η θεά τον ανέστησε και τον μεταμόρφωσε σε πεύκο. Ο Ά. εμφανίζεται ως θεός της βλάστησης και ο μύθος του συνδέεται με τη γονιμότητα της φύσης και με οργιαστικές τελετές (μυστήρια) που οι Φρύγες φαίνεται ότι διέδωσαν αργότερα στον μεσογειακό χώρο. Στην Ελλάδα ο Ά. αναφέρεται μόνο στον 4o αι. π.Χ., αλλά η λατρεία του, που έγινε προσπάθεια να ταυτιστεί με τη λατρεία της Δήμητρας, δεν μπόρεσε να ριζώσει. Στη Ρώμη, αντίθετα, ήταν καταχωρημένη στο επίσημο εορτολόγιο και οι γιορτές κρατούσαν από τις 15 έως τις 27 Μαρτίου. Ο θεός Άττις σε ρωμαϊκό άγαλμα που βρέθηκε στην Όστια της Ιταλίας.